Ùn ứ nông sản: "Có gì làm nấy, có gì bán nấy sẽ bị động"

Trả lời về vấn đề ùn ứ nông sản, Bộ trưởng Bộ Công Thương khuyến nghị các địa phương có phương án vùng trồng, vùng nuôi, sản xuất theo tín hiệu thị trường. Nếu cứ làm theo cách cũ “có gì làm nấy, có gì bán nấy” sẽ bị động.

Hình ảnh tại bãi xe Bảo Nguyên nằm trong khu vực cửa khẩu Tân Thanh do Báo Lao Động ghi nhận cuối năm 2021. Ảnh: Hữu Chánh

"Tắc đâu thì phải thông đấy"

Sáng nay 16.3, vấn đề ùn tắc nông sản hàng hoá được đại biểu đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Cụ thể, đại biểu Quốc hội Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) chất vấn: “Thời gian qua, Bộ Công Thương đã liên tục phối hợp với các ngành, địa phương để chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, khuyến cáo cũng như cảnh báo đối với các doanh nghiệp, tổ chức và thương nhân, nhưng tình trạng ùn ứ hàng hóa tại các cửa khẩu vẫn diễn ra. Vậy xin Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng nêu trên?”.

Trả lời đại biểu về vấn đề ùn ứ nông sản, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, nguyên nhân là do Trung Quốc áp dụng chính sách Zero COVID nên việc xuất khẩu nông sản gặp khó khăn. Bên cạnh đó, là do thương nhân Việt Nam quen xuất khẩu theo đường tiểu ngạch, khi chính sách phía bạn thay đổi nên gặp khó.

Theo ông Nguyễn Hồng Diên, Bộ Công Thương đã nhiều lần khuyến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, khuyến nghị các địa phương có phương án vùng trồng, vùng nuôi, sản xuất theo tín hiệu thị trường.

Về giải pháp, Bộ trưởng cho rằng, nếu cứ làm theo cách cũ “có gì làm nấy, có gì bán nấy” sẽ bị động. Do đó, ngành nông nghiệp cần có kế hoạch sản xuất theo yêu cầu, nhu cầu từng thị trường.

Trước mắt, tinh thần là "tắc đâu thì phải thông đấy". Bộ Công Thương đã phối hợp với phía bạn bàn bạc các biện pháp tháo gỡ, tạo lập các vùng xanh an toàn để xuất khẩu, đơn giản hóa quy trình thủ tục tạo thuận lợi cho lưu thông hàng hóa...

Về lâu dài, chúng ta phải thay đổi, "thích ứng với thiên hạ", phải tập trung chuyển từ xuất khẩu nông sản theo đường tiểu ngạch sang xuất khẩu chính ngạch. Bộ Công Thương cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần có trách nhiệm xây dựng đề án để chuyển xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch qua biên giới.

Hiện tiêu chuẩn, tiêu chí để xuất hàng tiểu ngạch, chính ngạch qua biên giới đã được Bộ Công Thương trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt.

Sản phẩm Việt phải đáp ứng được tiêu chuẩn của thị trường

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng (Nam Định) chất vấn về nhóm giải pháp thích ứng với chính sách “Zero COVID” của Trung Quốc trước tình trạng ùn ở các cửa khẩu biên giới phía Bắc. “Mong muốn của chúng ta mở thêm nhiều thị trường cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, với khả năng thích ứng của mình đối với chính sách nhập khẩu hàng hóa của các nước.

Đề nghị Bộ trưởng cho biết có bảo đảm cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam được lưu thông thuận lợi, thông suốt, ổn định, an toàn và đạt được mong muốn đề ra hay không?”

Ông Nguyễn Hồng Diên cho rằng, Việt Nam đã là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới, là thành viên của 17 hiệp định thương mại tự do, trong đó có 16 hiệp định đã có hiệu lực, gần đây nhất là hiệp định RCEP của 10 nước ASEAN và 5 nước đối tác. Hàng hóa của Việt Nam đã đến được trên 60 quốc gia, vùng lãnh thổ, để hưởng được lợi ích của 16 Hiệp định thương mại tự do đang có hiệu lực.

Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là sản phẩm hàng hóa cho chúng ta có đáp ứng được yêu cầu thị trường hay không thì lại là những câu hỏi không thể chỉ đặt ra với Bộ Công Thương mà phải đặt ra với các ban, ngành và với các doanh nghiệp và người sản xuất.

Trong nền kinh tế thị trường, người sản xuất phải trả lời được câu hỏi sản xuất gì, bán đi đâu và bán cho ai, nhưng bây giờ chúng ta vẫn làm theo thói quen, làm theo tập quán là bán cái mình có chứ không phải bán cái thị trường cần, đây là vấn đề khó. Vì vậy để nâng được năng lực xuất khẩu của Việt Nam ra nước ngoài để tận dụng được cơ hội với đúng nghĩa là hội nhập kinh tế thế giới thì cần lưu ý một số vấn đề như sau:

Thứ nhất, sản phẩm hàng hóa của Việt Nam phải đáp ứng được tiêu chuẩn của thị trường.

Thứ hai, phải nâng cao năng lực của doanh nghiệp Việt để đủ sức tham gia vào chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu thì nội lực kinh tế đất nước mới được nâng lên và hội nhập kinh tế quốc tế mới có ý nghĩa.